De zintuigen brengen de wereld naar binnen
Een individu met een goede waarneming kan goed geconcentreerd blijven, doorziet structuren en overziet situaties snel. Hij/zij is zelfstandig, sociaal en kan het eigen gedrag goed reguleren.
Het jonge kind (0 tot ongeveer 7 jaar) leert door te spelen zintuiglijke informatie te verwerken. Door indrukken te koppelen aan een eerdere ervaring ontstaan patronen. Deze patronen of interpretaties krijgen betekenis. Je leert begrijpen hoe het werkt en maakt je eigen beeld van ‘de wereld’ en jouw plaats daarin. Het resultaat ervan is te zien in het gedrag. Dit geheel wordt ook wel perceptie genoemd.
Kennis en vaardigheden die ná deze leeftijd worden aangeleerd zijn gebaseerd op deze essentiele ontwikkeling van de waarneming. Het is dus belangrijk dat het fundament stevig is.
Bij de ontwikkeling van de waarneming zijn de hersengebieden die zintuiglijke prikkels binnenbrengen nauw verbonden met centra voor beweging, denken, herinneren, taal en emotie. Er is dus niet één gebied in de hersenen dat verantwoordelijk is voor waarneming, maar een heleboel centra die met elkaar verbonden zijn. Signalen worden doorgegeven van de linker- naar de rechterhelft (en andersom) en van achterhoofd naar voorhoofd. Zo maak je volop gebruik van je mogelijkheden.
Een gebrekkige ontwikkeling van de waarneming kan allerlei oorzaken hebben, zoals ziekte of trauma. Een oorontsteking of koortsstuip kan er de oorzaak van zijn, dat een kind tijdelijk stopt met de ontwikkeling. Een verhuizing, scheiding of mishandeling kan de ontwikkeling van de waarneming blokkeren.
Het Perceptual Enrichment Program doorloopt de totale ontwikkeling van de waarneming opnieuw. Overgeslagen stappen in de perceptuele ontwikkeling kunnen alsnog worden aangelegd dankzij de flexibiliteit van de hersenen. Oude, met emoties beladen betekenissen kunnen worden losgelaten. De hersenen krijgen impulsen om nieuwe verbindingen te maken langs de kortste weg.
Kortom, de hersenen bepalen hoe je naar de wereld kijkt, maar ook andersom geldt als je anders gaat kijken, veranderen ook je hersenen!